Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ.Đàn ông là phái yếu đối với đàn bà.Họ ngấm ngầm muốn người tri âm phải là một họ thứ hai.Nhiều bạn trai thành thực, ngoan ngoãn chơi ít lâu với những đồng niên xấu, trở thành gian xảo, cứng đầu.Đại đa số bạn trai không có tiểu tâm nầy.Bạn trai phải luyện cho mình đức tự chủ về óc phán đoán độc lập.Những nhà tâm lý học gọi là thứ tình tâm giao lãng mạn.Một lương tâm lành mạnh được huấn luyện trong lò tôn giáo, như trong công giáo chẳng hạn, lúc thối tiền lộn, lấy dư của kẻ khác năm cắc bạc là lo âu, bối rối.Việc tính giao là việc thánh, việc cần thiết để nhân loại trường tồn.Họ lại còn lộng vào kiến bốp, giấu kỹ trong các ngăn những hình của bao kẻ đã bán quả tim cho họ.

Xem thêm Thu gọn